Portret van een onbekende vrouw 16

We zien hier een beeldschone jonge dame die Frans Hals portretteerde met een zelfverzekerde, enigszins argwanende blik. Argeloos is ze niet. Ze draagt kostbare kleding en prachtige accessoires, geheel volgens de laatste mode van haar tijd. Haar zijden rok valt ruim geplooid over een trommelvormige hoepelrok, oftewel jupe à plateau. Het hooggesloten lijfje dat gescheiden is van de rok, loopt uit in een stompe punt bedoeld om haar bovenlichaam langer te laten lijken. Het valt over een stijf baleinen korset dat kreuken moest voorkomen en haar vrouwelijke vormen diende te verhullen. Er overheen draagt ze een lange effen zwarte mouwloze ‘vlieger’. Om haar taille en schoot hangt een gouden ketting – illustratie van status en rijkdom. 

Zonder hagelwitte linnen mouwkraag, manchetten en dito mutsje was een vrouw niet gekleed, en de geportretteerde heeft dit uitstekend voor elkaar. In het eerste kwart van de zeventiende eeuw werden de kragen met dank aan Spaanse invloeden steeds groter, tot ze de afmeting bereikten van de zogenaamde ‘molensteenkraag’. De haren werden vanwege deze kragen opgestoken.

Deze schitterende vrouw oogt alleen, maar dat is ze niet. Haar portret hoort bij dat van een eveneens ongeïdentificeerde man. Beide schilderijen, met dezelfde wapenafbeelding op de achtergrond, hangen in Kassel en zijn gemaakt om samen te worden getoond, bijvoorbeeld aan weerszijden van een schoorsteenmantel of deuropening. Ze is dus deel van een echtpaar, want ze draagt een trouwring om haar rechterwijsvinger, zoals destijds gebruik was. Ook draagt ze om beide polsen armbanden; een symbool dat ze door het huwelijk aan haar echtgenoot was geketend. 

Meer dan een kwart van het nog bestaande oeuvre van Hals bestaat uit dit soort pedant-portretten. Hij maakte deze schilderijen in opdracht van de rijke elite in Haarlem, de stad waar hij zijn lange leven woonde en werkte. Vermoedelijk hebben vrijwel al zijn losse portretten een pedant gehad.  Naar waar die zijn gebleven is het gissen, want veel van zijn werk is verloren gegaan. Na zijn dood in 1666 raakte Hals vergeten. Pas twee eeuwen later werd hij herontdekt. Veel schilderijen waren zoek, en lang niet alle geportretteerden, onder wie deze jonge dame, konden nog geïdentificeerd worden.

AUTEUR ALIES PEGTEL
BRONNEN DE AFBEELDING IS EMBED VAN HTTPS://WWW.ARTSALONHOLLAND.NL/KUNST-NEDERLAND/FRANS-HALS-PORTRET-VAN-EEN-ONBEKENDE-VROUW